Aarde & Kosmos
Deen, Mathijs – De grenzeloze rivier
Thomas Rap, 334 pagina’s Want de aarde heeft een oneindig tragere hartslag dan de kostgangers die haar bewonen. Schrijft Mathijs Deen als hij ons duidelijk wil maken dat de kostgangers zich meestal niet bewust zijn [...]
Simard, Suzanne – Op zoek naar de moederboom
Prometheus, 362 pagina’s Bonen communiceren met elkaar door middel van een netwerk van schimmels dat alle bomen met elkaar verbindt. Dat netwerk lijkt op het menselijk brein. Jong en oud nemen waar, ze communiceren met [...]
Norder, Sietze – de wereld in het klein
Wat eilanden ons vertellen over de relatie tussen mens en natuur Prometheus, 221 pagina’s Geen eiland op aarde is zo geïsoleerd als het eiland Aarde. Een planeet B kennen we niet en als die al [...]
Rebanks, James – Pastorale
Nalatenschappen van een schaapherder Hollands Diep, 269 Pagina’s We kennen James Rebanks van Het herdersleven, een prachtig boek over het houden van schapen en alles wat daarbij komt kijken. In dit Pastorale schetst Rebanks het [...]
Godfrey-Smith, Peter – Buitengewoon bewustzijn
Uitgeverij Spectrum, 236 pagina’s Als wij als bewuste wezens contact kunnen maken met koppotigen, komt dat niet door een gemeenschappelijke geschiedenis of natuurlijke verwantschap, maar doordat zich in de loop van de evolutie twee keer, [...]
Reesink, Maarten – Dier en Mens
De band tussen ons en andere dieren Uitgeverij Boom, 331 pagina’s De dier-mens-studie is de discipline waarin dier-mensrelaties in al hun facetten centraal staan. Een relatief nieuwe tak van wetenschap waarover Maarten Reesink, verbonden aan de [...]
Daalder, Remco – De gierzwaluw
atlas contact, 198 pagina's De gierzwaluw is geen familie van de zwaluw maar eerder verwant aan de kolibrie. De palmgierzwaluw en huisgierzwaluw blijven het hele jaar in Namibië, waarom doet de gierzwaluw dat niet? Gierzwaluwen zijn, [...]
Dillard, Annie – De overvloed
Annie Dillard kende ik van Pelgrim langs Tinker Creek, een evocatieve en hallucinante verkenning van de natuur rond een kreek ergens diep in Virgina USA. Eindelijk is er weer een nieuw boek van Anne Dillard in [...]
Hendriksma, Martin – Aan zee
De Geus, 336 pagina’s Ach wat houd ik van de kust, al sinds onze eerste heuse vakantie in de zomer van 1959, een weekje Vlieland! Maar op Vlieland kom ik niet meer sinds het ten prooi [...]
Meijer, Eva – Vuurduin
Maand van de filosofie, 81 pagina’s Eva Meijer (1980) is filosoof en schrijver en schreef op verzoek van MvdF een essay over ‘een wereld die verdwijnt’. De titel van het essay is Vuurduin, naar de [...]
Blom, Philipp – De opstand van de natuur
De Bezige Bij, 278 pagina’s In de late middeleeuwen beleefde Europa tot het midden van de veertiende eeuw een warmteperiode met gemiddeld twee graden hogere temperatuur dan tegenwoordig. Vanaf 1400 ontstond er een sterke afkoeling [...]
Westerman, Frank – De kosmische komedie
Querido Fosfor, 281 pagina’s In 1977 werden twee Voyager ruimtesondes de interstellaire ruimte in gelanceerd die beide waren voorzien van een gouden langspeelplaat met boodschappen van de planeet aarde, tekens om eventuele andere ruimtebewoners ergens [...]
MacDonald, Helen – Schemervluchten
De Bezige Bij, 315 pagina’s Helen Macdonald werd opgeleid tot wetenschapshistoricus. We kennen haar als de schrijver van het prachtige H is van havik. Nu is er een bundel essays van haar hand verschenen onder [...]
Hout, Piet J. Van – Gevaarlijk spel
Over roofdieren en hun prooien Atlas|Contact, 237 pagina’s Als het roofdier zich zo optimaal mogelijk ontwikkelt om een prooidier te grazen te nemen en het prooidier zich zo optimaal mogelijk ontwikkelt om het roofdier te [...]
Trouet, Valerie -Wat bomen ons vertellen
Een geschiedenis van de wereld in jaarringen Lannoo, 265 pagina’s plus notenapparaat Als er een verband bestaat tussen de hoeveelheid neerslag en de hoeveelheid energie die afkomstig is van de zon, dan kun je jaarringen [...]
Hunt, Will – Ondergronds
ambo | anthos, 276 pagina’s In 2019 verscheen Benedenwereld van Robert Macfarlane, een prachtig bijna poëtisch verslag van zijn tochten onder de grond op diverse plaatsen van onze aardbol. Daar is nu Ondergronds van de [...]
Shepherd, Nan – De levende berg
De Arbeiderspers, 176 pagina’s Jaren geleden stuitte ik op de prachtige boeken van Robert Macfarlane, die in De oude wegen euforisch sprak van ene Nan Shepherd. En dan vooral over haar The living mountain waarin [...]
Freriks, Kester – Stilte, ruimte, duisternis
Atheneum-Polak & Van Gennep, 295 pagina’s Stilte, ruimte en duisternis vormen het kompas voor dit boek waarin Kester Freriks heidevelden, duinen, dijken, kustlijnen, veengebieden, eilanden, zandheuvels, rivieren met elkaar verbindt. We kunnen er niet om [...]
Bouma, Aglaia – Insectenrijk
Atlas contact, 230 pagina’s Insecten zijn geleedpotigen die kunnen vliegen en de meeste insecten hebben 3 paar poten. Spinnen, teken en mijten hebben 8 poten. Zijn er veel meer poten dan is het een pissebed, [...]
Icke, Vincent – Reisbureau Einstein
Prometheus, 227 pagina’s De aarde is er dankzij de zon en we mogen nog even blijven totdat de zon over 5 miljard jaar ontploft en onze planeet wegvaagt, schrijft sterrenkundige Vincent Icke in zijn jongste [...]
PAX Don’t be evil Samenvatting
PAX Don’t be evil De ontwikkeling van dodelijke autonome wapens heeft aanleiding gegeven tot grote bezorgdheid en een internationaal debat over de wenselijkheid van deze wapens. Dodelijke autonome wapens, in de volksmond bekend als moordenaarsrobots, [...]
Thoreau, Henry David – Wandelen
Historische Uitgeverij, 96 pagina’s Met een voorwoord van Norbert Peeters en een nawoord van Jelle Reumer Enkele jaren geleden – het was 2013 – las ik een fraai boekje van Frederic Gros met een gelijkluidende [...]
Conrad, Joseph – De zee, een spiegel
Uitgeverij Van Oorschot, 204 pagina’s Kort na zijn overlijden in 1924 schreef Virginia Woolf over Joseph Conrad: ‘Onze gast is heel plotseling vertrokken. Hij maakte altijd een geheimzinnige indruk.’ Conrad was, zo lees ik ergens, [...]
Dillard, Annie – Pelgrim langs Tinker Creek
Atlas contact, 319 pagina’s Ons lichaam is zodanig ingenieus ontworpen dat onze zintuigimpressies worden bewerkt voordat ze aan onze hersenen worden gevoed om er iets mee te doen, erop te reageren. Bij ééncellige diertjes is [...]
Blackburn, Julia – Lied van de tijd
Op zoek naar Doggerland De Bezige Bij, 342 pagina’s In een interview in de Volkskrant van 22 juni 2019 zegt schrijfster Julia Blackburn: “Als ik terugkijk op mijn boeken denk ik dat ik altijd in [...]
Macfarlane, Robert – Benedenwereld
Reizen in de diepe tijd Athenaeum – Polak & Van Gennip, 441 pagina’s We kennen Robert Macfarlane al van De oude wegen en De laatste wildernis, boeken die ik verslond. Onlangs verscheen Benedenwereld. Een ontdekkingstocht door [...]
Heijmans, Toine – Marifoonberichten
Uitgeverij Pluim, 176 pagina's. Ik las een wat magere en soms zelfs katterige recensie van dit boek in de NRC en besloot ondanks de zuinige toon toch dit boek aan te schaffen. Een boek over de [...]
Robinson, Tim – De Arran-eilanden
Atlas, 375 pagina´s Een archipel van rotsen die ergens ten westen van Ierland in de oceaan zijn gesnipperd (met dank aan Benno Barnard): de Arran eilanden. Aan de oceaanzijde een eindeloze reeks kliffen, eilanden zonder zand [...]
Cooke, Lucy – Wilde Verhalen
De Geus, 358 pagina’s De evolutie heeft ons flink beet genomen door de meest onwaarschijnlijke dieren voort te brengen en ons in het duister te laten tasten omtrent het raadsel van hun e=bestaan, schrijft evolutionair bioloog [...]
Palin, Michael – Erebus, het verhaal van een schip
Uitgeverij Spectrum, 355 pagina’s John Franklin was ik in een voetnoot al tegengekomen in Arctica, dat prachtige boek van Bernice Notenboom. Reden genoeg om het jongste boek van Michael Palin te lezen. Palin kennen we [...]
Notenboom, Bernice – Arctica
Prometheus Amsterdam, 339 pagina’s Het smelten van het zee-ijs is een zorgwekkende ontwikkeling maar de primaire belangstelling van de moderne mens gaat toch echt uit naar de mogelijkheden voor olie- en gasboringen in het Noordpoolgebied (geschat [...]
Hawking, Stephen – De antwoorden op de grote vragen
Postuum verscheen een verzameling opstellen van een van de grootste kosmologen van onze tijd, Stephen Hawking. De wetenschapper en schrijver die hier geen nadere introductie behoeft, wie kent hem niet? Zelfs mijn kleinzoon van tien weet [...]
Een nieuwe richting voor de evolutie?
Stamcelonderzoek, genetic engineering, verbeteringstechnieken en de status van het embryo zijn onderwerpen die aanleiding geven tot stevig en verhit debat. Stevig en verhit omdat het hier om ethische kwesties gaat waarin de “menselijke” moraal centraal staat. [...]
De mens als ruimtereiziger
Is het universum het panorama dat ons onze eigen nietigheid en daarmee betrekkelijkheid doet beseffen of mogen we hogere verwachtingen koesteren van het zwerk? Moéten we wellicht hogere verwachtingen koesteren van dat heelal en ons bijtijds [...]
CRO-MAGNON (door Tom van Ewijk)
Hell’s Angel Als ik op de beeldbuis Hell’s Angels zie of de tronie van willekeurig welke crimineel, denk ik dwangmatig aan de Cro-Magnonmens. Dat komt omdat ik zou willen weten wat voor mens dat geweest moet [...]
Zwier, Gerrit Jan – Op de Schotse toer
Atlas Contact, 187 pagina’s Sinds jaar en dag bereizen wij Groot Brittannië met een speciale liefde voor Schotland. Onlangs verscheen Op de Schotse toer van antropoloog en geoloog Gerrit Jan Zwier, tevens schrijver van vele [...]
Westbroek, Peter – De ontdekking van de aarde
Balans, 320 pagina´s Toen de wereld in 1968 voor het eerst waarnam hoe de aarde er vanuit de ruimte uitzag en tevoorschijn kwam achter de maan – Earthrise – veranderde er iets fundamenteels. Tot dan [...]
Verburgh, Kris – Schitterend!
Pandora, 340 pagina’s Begrijpelijke taal Wie begint na te denken over de dimensies die wij kennen en over het begrip ‘ontstaan’, wie zich afvraagt of het scheppingsverhaal een houdbare stelling is, wie de theorie van [...]
Verburgh, Kris – Fantastisch! Over het universum in ons hoofd
Houtekiet, 495 pagina’s Na Schitterend! over het universum waarin wij voortdwalen, publiceert de jonge Belg Kris Verburgh nu Fantastisch! Over het universum in ons hoofd. En net als zijn voorganger is ook dit een prachtboek [...]
Stewart, Rory – De Schotse Marsen
Prometheus, 399 pagina´s Wie, zoals ik, belangstelling heeft voor The Perfid Albion of de eilandengroep ‘in splendid isolation’, doet er goed aan De Schotse Marsen van Rory Stewart te lezen. Stewart is Lagerhuislid voor de Conservatieven, [...]
Dawkins, Richard – Het verhaal van onze voorouders
Vertaald door Mark van Nieuwstadt, Nieuw Amsterdam, 705 pagina’s In een buitengewoon fascinerend en spannend boek neemt Dawkins ons mee, terug in de tijd, naar de oorsprong van het leven. Hij laat ons zien dat [...]
Dawkins, Richard – Het grootste spektakel ter wereld
De schrijver behoeft nauwelijks nadere introductie. Zijn tegenstanders beschouwen hem als een militante atheïst, op zijn best vindt men hem drammerig. Anderen daarentegen zien hem als een eminent bioloog en pleitbezorger van de evolutietheorie. Ik kan [...]
Dawkins, Richard – God als misvatting en Zeeman die uit de bocht vloog
Einsteinbeschimpfung Dawkins begint zijn betoog in zijn omvangrijke studie God als misvatting door zich van het Einsteiniaanse geloof te ontdoen. Hij betoogt dat Einstein ondubbelzinnig heeft aangegeven niet te geloven in een persoonlijke god en dat [...]
Rebanks, James – Het herdersleven
Hollands Diep, 285 pagina´s Hoe komt het toch dat die Britten zo’n prachtige traditie van natuurboeken kennen? In de eerste plaats natuurlijk omdat traditie deze eilandbewoners in de genen zit. Maar ook – en James [...]
Oudemans, Th.C.W. – Plantaardig
KNNV Uitgeverij, 157 pagina’s De mens heeft zichzelf buiten de natuur geplaatst en ziet zichzelf als de (be)heerser van de natuur. Dat hier sprake is van pure zelfoverschatting moet door de meesten onder ons nog [...]
O’Hanlon, Redmond – Storm
Uitgeverij Atlas, 348 pagina’s O’Hanlon behoeft geen nadere introductie, we kennen hem van Congo en Tussen Orinoco en Amazone en natuurlijk van de documentaireserie The Beagle. Al in 2003 verscheen Storm en pas nu ben [...]
Nicolson, Adam – Zeezicht
Atlas, 425 pagina´s Vijfentwintig kilometer ten oosten van the Outer Hebrides, ten oosten van Harris en ten zuidoosten van Lewis liggen drie eilandjes Garb Eilean, Eilean an Tighe (samen 143 hectare) en Eilean Mhuire (75 [...]
Huigens, Ties en Peter de Jong – Muggenzifters en mierenneukers
Onder eindredactie van Ties Huigens en Peter de Jong verscheen in augustus 2006 met een voorwoord van Midas Dekkers bij de uitgeverij van de Wageningen Universiteit, Leerstoelgroep Entomologie het boek Muggenzifters en mierenneukers. Waarom pas nu [...]
Macfarlane, Robert – De oude wegen
De Bezige Bij, 393 pagina´s Mij leek dat Nicolas Bouvier het ultieme reisboek had geschreven met De wegen van de wereld. Maar zonder ook maar een jota te wijzigen aan mijn superlatieve waardering van dat [...]
Macfarlane, Robert – De laatste wildernis
De Bezige Bij, 341 pagina´s Eerder schreef ik over De oude wegen van Robert Macfarlane. Inmiddels is een tweede boek van hem verschenen, De laatste wildernis. Wat mijn waardering betreft kan ik kort zijn: ook [...]
Macdonald, Helen – De H is van havik
De Bezige Bij,3324 pagina´s Helen Macdonald is schrijver, dichter, geschiedkundige en natuuronderzoeker. Haar bestaan wordt op zijn kop gezet door het plotselinge overlijden van haar vader. Ze besluit een jonge havik te kopen om deze [...]
Leigh Fermor, Patrick – Een voettocht langs Rijn en Donau
Atlas, Klassieke reizen,559 pagina´s Robert Macfarlane van onder andere De oude wegen raadde dit boek aan. Patrick Leigh Fermor leefde van 1915 tot 2011 en leidde een veelbewogen leven zoals dat heden ten dage nauwelijks [...]
Kroonenberg, Salomon – Waarom de hel naar zwavel stinkt
Uitgeverij Atlas372 pagina’s In Waarom de hel naar zwavel stinkt gaat de geoloog Salomon Kroonenberg op zoek naar wat verondersteld wordt de thuishaven voor de hel te vormen. Aan de hand van de vroegste beschrijvingen [...]
Krauss, Lawrence – Universum uit het niets
Nieuw Amsterdam,236 pagina´s Lawrence Krauss is natuurkundige en kosmoloog en heeft met zijn Universum uit het niets een boek geschreven dat even spectaculair is als destijds The origin of species van Charles Darwin. Zelden heb [...]
Hendriksma, Martin – De Rijn
De Geus, 358 pagina´s Ik kende hem niet, deze Martin Hendriksma, schrijver en journalist. Hij noemt zichzelf een rivierfantast en wie heeft niet ooit eens met zijn wijsvinger in de Bosatlas de loop van de [...]
Deen, Mathijs – Over oude wegen
Thomas Rap, 416 pagina´s Soms heb je opeens zo’n boek in je handen waarbij je op de eerste pagina al hoopt dat er geen einde aan komt. Om het vervolgens in een paar dagen uit [...]
Deen, Mathijs – De wadden
Thomas Rap, 326 pagina´s Eerder al las ik Over oude wegen van deze schrijver en ik was daarover dermate enthousiast dat ik mij meteen zijn eerdere De wadden aanschafte. En ik werd niet teleurgesteld, integendeel. [...]
Dawkins, Richard – De betoverende werkelijkheid
Nieuw Amsterdam,266 pagina´s In De betoverende werkelijkheid gaat Dawkins in op een aantal fenomenen die we allemaal kennen en doorgaans voor lief nemen. Er is dag en nacht, er zijn hemellichamen, er is de [...]
Bouvier, Nicolas – Japanse kroniek
Uitgeverij Atlas, 224 pag. In het eerste deel van Japanse Kroniek begint Bouvier met een beschrijving in vogelvlucht van de roemruchte geschiedenis van het Japanse rijk. Veel goden spelen daarin hun rol, de Japanners hadden [...]
Bouvier, Nicolas – De wegen van de wereld
Uitgeverij Bas Lubberhuizen, 377 pagina’s Pas in 2009 kwam er een Nederlandse vertaling van het reisverslag van Nicolas Bouvier beschikbaar. Schandalig eigenlijk, je vraagt je af waarom uitgevers er niet eerder brood in zagen om [...]
Bouvier, Nicolas – De schorpioenvis
Uitgeverij Bas Lubberhuizen,110 pagina’s Na de reis van Nicloas Bouvier en Thierry Vernet via Yoegoslavië, Turkije, Iran en Pakistan naar Afghanistan, zo schitterend beschreven in De wegen der wereld, reisde Bouvier alleen door naar India. [...]
Desmond, Adrian en James Moore – Darwin, de biografie
Uitgeverij Nieuw Amsterdam 1991, 817 pagina’ s Op een koude en winderige dag in januari 2009 bezocht ik Westminster Abbey in London om het graf van Darwin te bezoeken en er in weerwil van de [...]
Balcombe, Jonathan – Het geheime leven van vissen
Meulenhoff, 285 pagina’s Eerder verdiepte ik me in de wereld van de planten, de insecten en de geologie. En ik aarzelde geen moment toen ik dit boek van bioloog en etholoog Jonathan Balcombe tegenkwam. Vissen zijn [...]
Baker, John A. – De slechtvalk
John A. Baker – De slechtvalk Atlas, 224 pagina´s John A. Baker doorkruiste de bossen en velden van oktober tot april, de zomerbossen meed hij. Vanaf 1965 wijdde hij zich geheel aan de slechtvalk en schreef [...]