Gonzalez Macias, José Luis – Atlas van vuurtorens aan het einde van de wereld

Meulenhoff, 152 pagina’s

 

Wie wordt niet gefascineerd door vuurtorens. Als je op een eiland rondstruint is een bezoek aan de vuurtoren onvermijdelijk. Het is op land een baken dat al van verre zichtbaar is en je weet dat je, eenmaal daar aangekomen, over de weidse zee uit kunt kijken waar de scheepvaart zich eeuwenlang graag liet leiden door eerste, tweede of derde orde fresnellenzen die de meest uiteenlopende lichtcodes over de onvoorspelbare watervlakte uitstrooiden en de schippers lieten weten: blijf hier weg of passeer hier op weg naar het volgende baken.

Eerder kocht ik al Vuurtorens tussen dag en nacht, een fotoboek van Jürgen Voss en in 2021 verscheen deze Atlas van vuurtorens aan het einde van de wereld van José Luis Gonzales Macias bij Meulenhoff. Een werkelijk prachtige uitgave op mooi dik papier. Voor elke vuurtoren, er worden er zo’n 34 beschreven, werden vier pagina’s gereserveerd. Een pagina tekst, een pagina met een illustratie (bewerkte foto’s), een pagina met technische gegevens en een pagina met de geografische positie van de vuurtoren.

U zult zeggen, wat valt er over een vuurtoren te weten? Maar je staat versteld van de prachtige, afschuwwekkende, heroïsche of fascinerende verhalen die Gonzales Macias heeft weten te verzamelen over al deze vuurtorens en vooral de vuurtorenwachters. De schrijver bezocht niet één van deze vuurtorens zelf. Het boek doet natuurlijk sterk denken aan een ander, even fascinerend boek over verre eilanden, dat op dezelfde wijze is opgebouwd: Pocketatlas van afgelegen eilanden met als ondertitel Vijftig eilanden waar ik nooit ben geweest en ook nooit zal komen van Judith Schalansky. Net zo’n fraai en onvergetelijk boek als deze atlas van Gonzalez Macias.

In Somalie bevindt zich op de kust bij de Golf van Aden een in 1957 gedoofde vuurtoren, de door de Italianen gebouwde vuurtoren van Gardafui (kijken en wegwezen) die nog werd opgetrokken in fascistische stijl, voorzien van een enorme stenen bijl op tweederde van de hoogte, een oud fascistisch symbool. De laatste vuurtorenwachter daar was Antonio Selvaggi, in 1941 krijgsgevangene van de Engelsen die later als barbier in Mogadishu zou werken. Hij bleef tot 1957 op de vuurtoren. Als hij de post moest ophalen in het dichtstbijzijnde dorp Alula, was hij twee dagen op de rug van een kameel onderweg.

Onvergetelijk is het verhaal van  de vuurtoren van Roche aux Oiseaux op de Magdalene eilanden in Quebec. Gebouwd in 1870. De eerste vuurtorenwachter nam onmiddellijk ontslag nadat hij voet had gezet op de rots waar hij zou gaan werken en hij verklaarde: “Niemand zal deze vuurtoren tien jaar aaneengesloten bewonen en bedienen zonder geconfronteerd te worden met een ramp”. Hij zou gelijk krijgen maar om erachter te komen hoe zult u dit boek zelf moeten lezen.

Minstens zo luguber is het verhaal van de vuurtoren van Smalls, gelegen aan de kust van Pembrokeshire in Wales. Het verhaal van Thomas Howell vormde de basis voor het script van die onheilspellende zwart-wit film van Robert Eggers uit 2019, The Lighthouse met een onvergetelijke rol van Willem Dafoe.

Kortom, een heerlijk en zeer fraai boek!

 

Enno Nuy
Februari 2023