Uitgeverij Spectrum, 355 pagina’s
John Franklin was ik in een voetnoot al tegengekomen in Arctica, dat prachtige boek van Bernice Notenboom. Reden genoeg om het jongste boek van Michael Palin te lezen. Palin kennen we vooral van zijn deelname aan Monthy Python’s Flying Circus, dat geen nadere toelichting behoeft. Maar daarnaast is hij een wereldreiziger die talloze reisprogramma’s voor de BBC maakte. In 2018 verscheen van zijn hand Erebus, het verhaal van een schip. En niet zomaar een schip. De Erebus voer samen met de Terror naar Antarctica, onder leiding van James Clark Ross én naar de Noordpool, onder leiding van John Franklin die de opdracht had gekregen de Noordwestelijke doorgang voor scheepvaart in de Noordpool te vinden. Deze laatste tocht overleefden de schepen en hun bemanningen niet, ergens in 1848 wordt de Erebus door de bemanning verlaten om uiteindelijk onder het wateroppervlak te verdwijnen. Pas in 2015 werd het wrak ontdekt. Twee jaar later werd ook de Terror gelokaliseerd, niet ver van het graf van de Erebus.
Over James Clark Ross schrijft Palin: “Ross was een succesvol man met een sterke wil en vaste overtuigingen, die vond dat de wereld ten dienste stond van de mens. En vandaar was het nog maar een kleine stap naar de idee dat de Britten het meest geschikt waren om op te treden als hoeder van de wereld”.
Behalve dat Ross de opdracht meekreeg het aardmagnetisme in kaart te brengen, behoorde hij ook tot die groep mensen die gedreven werden door een enorme nieuwsgierigheid het onbekende te verkennen en ontdekken. En vergeet niet, de wereldbevolking in die jaren bedroeg nog slechts een miljard mensen en de aarde leek overvloed te bieden, mits al die vreemde oorden maar ontgonnen werden.
Palin blijkt een enthousiast schrijver die zich volledig op zijn onderwerp concentreert. Slechts heel af en toe figureert hij zelf in zijn boek maar dat is nergens storend. En hij is een verhalenverteller pur sang. Zo komen deze beide befaamde schepen en hun bemanningen tot leven, tegen de achtergrond van de wereld anno 1850. Palin heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar het lot van de schepen en citeert uitvoerig uit nagelaten brieven, scheepsjournalen en andere kronieken. En zo ontstaat een prachtig eerbetoon aan moedige mensen die het verdienden aan de vergetelheid ontrukt te worden. Dit Erebus, het verhaal van een schip is een prachtige kroniek geworden, buitengewoon goed geschreven. Je leest het in één ruk uit en ook al weet je bij aanvang al hoe deze geschiedenis afloopt, je blijft telkens uitzien naar de volgende pagina’s.
Enno Nuy
Januari 2019